Таэквондочиларимиз нечта Олимпиада йўлланмасига кўз тикишяпти?

Боиси, келгуси йилнинг шу пайтларида кунчиқар юртда ҳисоб бўйича XXXII ёзги Олимпия ўйинлари ўтаётган бўлади. Унда мамлакатимиз атлетлари ҳам дунёнинг энг кучли спортчилари қаторида тўрт йилликнинг энг нуфузли турнири ғолиблиги учун курашаётган бўлишади.

Хўш, айни пайтда Олимпия ўйинлари дастурига киритилган спорт турлари бўйича терма жамоаларимиз бўлажак мусобақага қандай ҳозирлик кўрмоқда? Токио олимпиадасида терма жамоамизнинг имкониятлари қай даражада? Шу ва бошқа кўплаб саволларга жавоб топиш мақсадида Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги Ўзбекистон Миллий олимпия қўмитаси билан ҳамкорликда “Токио-2020 олдидан” рукнини йўлга қўйди. Унда Олимпия турлари бўйича терма жамоаларимизнинг олиб бораётган тайёргарлик жараёни, лицензион мусобақалар ҳамда уларда атлетларимизнинг иштироки ҳақида туркум материаллар бериб бориш режалаштирилган. Қуйида Ўзбекистон таэквондо WT терма жамоаси ҳақида сўз юритамиз.

Таэквондочиларимиз Олимпия ўйинларида

Спортнинг таэквондо WTF тури тарихи узоқ ўтмишга бориб тақалмайди. Ушбу спорт турига ўтган асрда асос солинган. Шунга қарамай таэквондо WTF дунёда жадал суръатларда оммалашиб борди ва илк маротаба 2004 йилга келиб, яъни Грециянинг Афина шаҳрида ўтган XXVIII ёзги Олимпия ўйинлари дастурига расман киритилди. Шундан бери таэквондо WTF Олимпия ўйинлари дастуридан муқим жой олиб келмоқда.

Ўзбекистонлик атлетлар ҳам ушбу спорт турида жаҳонда доимий етакчилар сафида тилга олинишмаса-да, аммо ўз ўрниларига эга. Ҳар ҳолда юртимиздан бир нафар бўлса-да жаҳон чемпиони (Дмитрий Шокин), қолаверса бир қатор совриндорларнинг (Акмал Эргашев, Жасур Бойқўзиев, Никита Рафалович) етишиб чиққанлиги фикримизни тасдиқлайди.

Олимпия ўйинларида ҳам Ўзбекистон терма жамоаси аъзолари мунтазам иштирок этиб келмоқда. Чунончи, 2004 йилги олимпиада ўйинларида икки нафар (Ирина Кайдашова, Наталья Микрюкова) атлетимиз қатнашган бўлса, Пекин олимпиадасида юртимиз шарафини Дмитрий Ким, Акмал Эргашев ҳамда Евгения Каримовалар ҳимоя қилишган. Улар орасида Акмал Эргашев бронза медали учун баҳсда Нигерия вакилига кичик ҳисобда имкониятни бой берган ва медалсиз қолган.

2012 йилги Лондон олимпиадасида ҳам 3 нафар вакилимиз иштирок этди. Эркаклар таркиби ўзгармади, яъни Ким ва Эргашев. Фақат Каримованинг ўрнига Наталья Маматова олимпиадага йўл олди. Аммо, бу сафар ҳам вакилларимиз қуруқ қўл билан қайтишди.

Рио-2016 олимпиадасига келиб терма жамоамиз таркиби бутунлай ўзгарди. Энди терма жамоадан жаҳон чемпиони Дмитрий Шокин, шунингдек Никита Рафалович ҳамда 17 ёшли қизимиз Нигора Турсунқулова жой олди. Кўпчилик амалдаги жаҳон чемпиони ва ўша вақтда дунё рейтингида етакчилардан бири бўлган Дмитрий Шокиннинг камида совриндор бўлишини кутишганди. Амалда ундай бўлмади, номдор спортчимиз чорак финалда ютқазиб қўйди, кейин бронза медали учун кечган жангда ҳам спортчимиздан омад юз ўгирди. Нигора Турсунқулова нимчорак финалдаёқ ўз юришини тўхтатди. Никита Рафалович эса дастлабки босқичда курашдан чиқиб кетганди.

Хуллас, ҳозирча таэквондочиларимизга Олимп чўққисини забт этиш тугул шоҳсупага кўтарилиш ҳам насиб этмаган. Аммо, кўнгилга умид бағишловчи муждалар ҳам йўқ эмас. Чунончи, ўтган йили Аргентинада ўтказилган III ўсмирлар ёзги олимпиадасида ҳамюртимиз Улуғбек Рашитов кумуш медалга сазовор бўлди. Бу хайрли анъанани унинг терма жамоадаги ака ва опалари давом эттиришига умид қилиб қоламиз.

Ассоциациядаги ўзгаришлар ва ислоҳотлар

Хабарингиз бор, шу йилнинг май ойида Англиянинг Манчестер шаҳрида ўтказилган жаҳон чемпионатида Ўзбекистон терма жамоаси ўта муваффақиятсиз иштирок этди. Сўнгги йиллардаги жаҳон чемпионатларида ҳамюртларимизнинг мунтазам совриндорлар сафидан жой олишига кўникиб қолган эканмизми, бу натижани ҳеч ким қабул қилолмади. Натижада Ўзбекистон таэквондо WT ассоциациясида катта ўзгаришлар амалга оширилди. Энг аввало ассоциация раҳбари истеъфога чиқарилди. Унинг ўрнига Ўзбекистон бокс федерациясидаги фаолияти орқали спорт мухлисларига яхши таниш Шерзод Тошматов тайинланди.

Шунингдек, терма жамоа мураббийлар штаби ҳам янгиланди. Юртимизга ягона жаҳон чемпиони Дмитрий Шокинни тарбиялаб берган маҳоратли мутахассис, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган спорт устози Фахриддин Умаров мамлакат таэквондо WT терма жамоасига бош мураббий этиб тайинланди.

Навбатдаги машғулотлар якунлангач терма жамоа бош мураббийи Фахриддин Умаров ҳамда етакчи спортчилармиз – Дмитрий Шокин ва Нигора Турсунқуловалар бизни қизиқтирган саволларга жавоб қайтарди.

Фахриддин Умаров: “Терма жамоа яхлит бир оила бўлиши керак”

– Аввало мени шундай масъулиятли лавозимга лойиқ кўргани учун Жисмоний тарбия ва спорт вазирлиги, Миллий олимпия қўмитаси ҳамда Ўзбекистон таэквондо WT ассоциацияси раҳбариятига миннатдорлик билдираман. Бу лавозим зиммамга катта масъулият юклайди. Албатта, ўзини ватанпарвар деб ҳисоблаган ҳар қандай инсон, ҳар қандай мураббий бундай пайтда четда қараб турмайди, масъулиятни, керак бўлса жавобгарликни ўз бўйнига олади. Бундай мураббийлар юртимизда жуда кўп. Худо ҳоҳласа қўлимдан келгунча терма жамоани кучайтиришга ҳаракат қиламан. Биринчи навбатда терма жамоада маънавий муҳитни яхшилашга ҳаракат қилдик. Терма жамоа – бу яхлит бир оила бўлиши, ундаги спортчилар эса бир-бири билан худди ака-ука, опа-сингилдек муносабатда бўлиши, устоз-шогирд анъаналари яхши йўлга қўйилиши керак. Спортчиларнинг аввало маънавияти кучли бўлиши, тартиб-интизомга қаттиқ риоя қилиши ва энг муҳими Ватани, халқи олдидаги масъулиятни ҳис қилиши лозим. Токио олимпиадаси бошланишига ҳам жуда кам вақт қолди, атиги бир йил. Бу вақт кўз очиб юмгунча ўтиб кетади. Олимпиадага боришдан аввал унга лицензияни қўлга киритиш керак.

Олдимизда лицензион турнирлар билан бирга G-1, G-2 мусобақалари турибди. Уларда муваффақиятли қатнашган ҳолда керакли рейтинг очколарини қўлга киритишга ҳаракат қиламиз. Бу олдимизда турган бирламчи вазифа. Терма жамоага яратилган шароитлар аъло даражада. Жамоа тўлиқ шаклланган, таркибдан жаҳон чемпиони, икки карра жаҳон чемпионати совриндорлари, Осиё ўйинлари ғолиблари ўрин олган. Қизларимиз ҳам жаҳон ва Осиё чемпионатлари, қолаверса йирик халқаро турнирларнинг ғолиб ва совриндорлари, бир сўз билан айтганда таркиб жуда кучли. Терма жамоа аъзоларининг шу кунга қадар олиб борган тайёргарлик босқичларини, қолаверса Манчестердаги жаҳон чемпионатида йўл қўйган хато ва камчиликларини чуқур таҳлил қилган ҳолда ҳар бир спортчига алоҳида ёндашув асосида машғулотлар дастурини ишлаб чиқдик. Бусиз мақсадга эришиш қийин. Чунки, бугун таэквондо бутун дунёда жадаллик билан ўсиб бормоқда. Қолаверса, ҳакамликдаги қоидалар ҳам ўзгариб боряпти. Бунга ҳам тайёр туришимиз керак. Бежиз бунга тўхталганим йўқ. Чунки Рио олимпиадасидан олдин ҳам шундай ўзгаришлар кузатилган. Шу сабабли ассоциация раҳбарияти билан келишилган ҳолда терма жамоа учун Ҳакамлар ҳайъати раиси иштирокида махсус семинарлар ҳам ташкил этишни режалаштирганмиз. Негаки бу фақат фойдамизга хизмат қилади.

– Фахриддин ака, ҳозир терма жамоада катта ўзгаришлар қилишга имконингиз йўқ. Шундай экан, ҳозирги таркибдан кимларнинг Олимпиада йўлланмасини қўлга киритиш имкониятларини юқори деб ҳисоблайсиз?

– Тўғри таъкидладингиз, ҳозир терма жамоада катта ўзгаришларни қилишга имконият ҳам, вақт ҳам йўқ. Таркибни ёшартирганимиз билан улар ҳали олимпиада йўлланмаси учун керакли рейтинг очколарини йиғишга улгурмаслиги мумкин. Аммо, терма жамоа атрофида иқтидорли ёшларни жамлашга ҳаракат қиляпмиз, негаки улар келажагимиз. Ҳозирги таркибга келадиган бўлсак, Дмитрий Шокиннинг имкониятлари ёмон эмас. Никита Рафаловичда жуда яхши имконият бор, у ҳозирги рейтингда 4-ўринни эгаллаб турибди. Бу тўғридан-тўғри Токио-2020 олимпиадасига йўлланма берадиган поғона ҳисобланади. Унинг акаси Максим Рафалович, қизларимиздан Нигора Турсунқулова, Мадинабону Маннопова, кейинги пайтларда рейтингда яхши кўтарилишга эришган Светлана Осипова, иқтидорли қизларимиздан бири Чарос Қаюмовалар ҳам Олимпия ўйинларига бериладиган йўлланмаларга даъвогарлик қилишига ишонаман. Қолганини вақт кўрсатади. Мақсадимиз – Президентимиз ва халқимиз ишончини оқлаган ҳолда Токио олимпиадасида Ўзбекистон байроғини юқорига кўтариш.

Дмитрий Шокин: “Риодан олдин кўпчилик мени ғалаба қозонишимни айтган”

– Дима, сиз, терма жамоамиз таркибидаги энг тажрибали спортчилардан бири саналасиз. Қолаверса, жаҳон чемпиони деган шарафли номга сазовор бўлган кам сонли атлетлардансиз. Нафақат, таэквондо спорти орасида, балки мамлакатимизда жаҳон чемпионлигига эришган оз сонли спортчилар сирасига кирасиз. Бундай масъулиятни кўтариб юриш сизга қийинчилик туғдирмайдими?

– Биламан, бу жуда ҳам катта масъулият. Олдин шахсий мураббийим сифатида фаолият олиб борган Фаҳриддин Умаров эндиликда терма жамоада бизга мураббийлик қиляпти. Машғулотлар жуда ҳам яхши ўтмоқда. Ушбу тайёргарлик давомида бир нарсага алоҳида эътибор қаратмоқдамизки у ҳам бўлса, олдинги сафар қилган хатоларимизни такрорламаслик. Ҳозир олдимизда жуда ҳам кўп мусобақалар бор. Ва ана шу мусобақаларда ғалаба қозониб олимпия ўйинлари учун рейтинг очколарини қўлга киритишдан умидимиз бор.

– Терма жамоамиздаги етакчи спортчи сифатида Манчестердаги жаҳон чемпионатида бизнинг спортчиларимизга нима етишмади деб ҳисоблайсиз.

– Ўйлайманки, у ердаги мусобақада спортчиларимизга тажриба етишмади. Масалан, қизларимиз биринчи баҳсларининг ўзидаёқ икки карра жаҳон чемпионлари ёки бўлмасам, олимпиада ўйинлари совриндорлари билан жанг қилишга тўғри келиб қолди. Албатта, бундай жараёнда тажрибалироқ спортчи ғалабани қўлга киритди. Мусобақа якунида эса айнан бизнинг спортчиларга рақиблик қилган таэквондочилар ё олтин, ё кумуш медалига эгалик қилишди.

– Рио олимпиадасида бешинчи ўринни қўлга киритгансиз. Бу сафар қандай натижаларни кутишимиз мумкин?

– Йўқ. Бу сафар олдиндан бирор гап айта олмайман. Чунки Риодан олдин кўпчилик мени ғалаба қозонишимни айтган эди. Балки шу учундир ҳам чемпион бўла олмагандирман. Аввал Токио лицензиясини қўлга киритай, кейин натижа ҳақида гаплашамиз.