Баҳодир Ғофуров: «Пандемияга қарамай, Ўзбекистонда хоккей ривожланмоқда ва ривожланишда давом этади»

Ўшандан бери Ўзбекистонда хоккей ҳақида кўп гапирилмади, лекин Ўзбекистон хоккей федерациясининг иши бир дақиқа ҳам тўхтамади. Ўзбекистон хоккей федерацияси биринчи вице-президенти Баҳодир Ғофуров интервьюсида хоккей ривожи учун қиланаётган бугунги ишлар ва келгуси режалари ҳақида гапирди.

- Ўзбекистон хоккей федерацияси аллақачон уч ёшда. Сиз қайси асосий ютуқларни ажратиб кўрсатишингиз мумкин?

- Мен буни ютуқ деб айтишни хоҳламайман, аксинча ижобий тажриба. Мен биринчи Ўзбекистон чемпионати ва «Ҳумо» ХКнинг ВХЛ чемпионатидаги иштироки ҳақида гапираяпман. Бу иккала лойиҳа ҳам шуни кўрсатдики, хоккей Ўзбекистонда томошабинлар орасида машҳур бўлиши учун жуда юқори салоҳиятга эга. Биз учун, Ўзбекистон Хоккей Федерацияси (ЎХФ) олдида турган мамлакатда хоккейни ривожлантириш ва оммалаштиришнинг кўлами ва узоқ муддатли мақсадларини ҳисобга олган ҳолда, бу ҳақиқатни тушуниш катта аҳамиятга эга.

Менимча, ҳали эрта ва ҳозирча жиддий ютуқлар ҳақида гапириш ўринли эмас. Агар мамлакатимизда хоккейнинг спорт тури сифатида ривожланишини 10 қаватли бино қурилиши билан таққосласак, ҳозир биз биринчи қаватда ғишт қўймоқдамиз. Ғишт - бу кичик ютуқлар, ЎХФ ходимлари, хоккей клублари, болалар хоккей мактаблари ва ҳатто ёш хоккейчилар ота-оналарининг кундалик машаққатли меҳнатлари натижасида ҳосил бўлган ютуқлар.

- Болалар хоккейида ишлар қандай кетмоқда? Болалар жамоалари ўртасидаги халқаро турнирларда иштирок этиш ҳақида батафсил айтиб берсангиз.

- Тан олишим керакки, болалар хоккейидаги вазият биз хоҳлаганимиздан бироз ёмонроқ. Бугун бизда 400 га яқин бола олтита болалар хоккей мактабида ўқийди. Бу босқичда талабалар сони камида икки баробар кўп бўлиши керак. Асосий муаммо - етарли миқдордаги малакали мураббийлар штабининг этишмаслиги. Пандемия чекловлари даврида бу масала деярли ҳал қилинмай қолди. Бироқ, ҳозирда федерация Россия ва Белоруссия мутахассисларини жалб қилиб, мураббийлар корпусини штат билан таъминлаш устида фаол ишламоқда. Ишончим комилки, янги ўқув мавсуми машғулотлар самарадорлиги нуқтаи назаридан янада самарали ва бой бўлади.

Рақобат ва тайёргарлик профессионал спортчи тайёрлашнинг ажралмас қисми ҳисобланади. Шу боис август ойида бошланадиган янги ўқув мавсумида болалар жамоалари ўртасида турли ички мусобақалар мунтазам ўтказилади. Сиз сўраган болалар ўртасидаги халқаро турнирига келсак, биз ҳозир Қозоғистон ва Қирғизистондаги ҳамкасбларимиз билан болалар ўртасида халқаро чемпионат ўтказиш масаласи устида ишлаяпмиз. Бошқа нарсалар қаторида, уни болалар терма жамоалари форматида ўтказиш муҳокама қилинмоқда. Тахминларга кўра, ҳар бир мамлакат ўз навбатида турларни ўтказади. Форматни тушунишни осонлаштириш учун биз Евро хоккей турига ўхшашроқ тарзда яратишимиз мумкин.

Шубҳасиз, мамлакат миллий терма жамоасининг биринчи чақириғида кўпчилиги чет эл фуқаролари (асосан руслар), улар Ўзбекистон фуқаролигини қабул қилиш истагини билдирди ва миллий байроғимиз остида ўйнади. Бу жаҳон спортида жуда кенг тарқалган амалиётдир ва афсуски, мамлакатимизда хоккей ривожланишининг ҳозирги босқичида, агар биз вақтни беҳуда сарф қилмай, фаол иштирок этишни истасак, терма жамоани шакллантиришнинг бошқа моделини амалга ошира олмаймиз. Халқаро хоккей жамоасига киришимиз ва кейинги икки йил давомида IHF шаъфелигидаги турнирларда қатнашишни бошлашимиз зарур. Акс ҳолда, озми-кўпми рақобатбардош терма жамоанинг шаклланишига кўп йиллар, балки бутун ўн йил керак бўлади. Биз аста -секин, ўсиб, ўйин тажрибасига эга бўлсак, жамоа ўз тарбияланувчилари билан тўлдирилади.

- Ўзбекистоннинг етакчи хоккей клуби «Ҳумо» ВХЛнинг иккинчи мавсумини ўтказиб юборди. Чемпионатда иштирок этиш имконияти бўлганми?

- Иштирок этишнинг назарий имконияти бор эди. Бироқ, амалда ҳамма нарса ўз йўлида кетади. Қачонки, 2020 йилнинг баҳорида, пандемиянинг бошида, "Ҳумо" мавсумни ўтказиб юбориши ҳақида эълон қилганида, кўпчилик бу қарорни жуда шошилинч ва эрта деб ҳисоблади. Бу ерда мен фақат мухлислар ҳақида эмас, уларнинг хулосалари, албатта, кўпроқ ҳиссиётларга асосланган, балки профессионал хоккей ҳамжамияти вакиллари ҳақида ҳам гапиряпман. Кейин бизга бир неча ойдан кейин эпидемия сусайишини ва биз мавсумни беҳуда ўтказаётганимизни айтишди. Бир йилдан кўпроқ вақт ўтди ва бугун қандай эпидемиологик вазиятга эгамиз? Биз ҳаммамиз ўтган ва бу йил нима бўлганига гувоҳ бўлдик. Ўйлайманки, мавсумни ўтказиб юбориш қароридан тўғрироғи йўқ эди. Бу, энг аввало, жамоа ўйинчилари ва мураббийлари манфаати учун қабул қилинган энг яхши қарор эди.

Бизнинг ички чемпионатимиз ВХЛда иштирок этиш учун ажойиб репитиция. Шубҳасиз, ўйин даражаси ва жамоалар класси аввалига паст бўлади, лекин Москва ҳам дарҳол қурилмаган. Ўйлайманки, чемпионат даражаси мавсумдан-мавсумга ошади. Бунга эришиш учун бор кучимизни ишга соламиз. Шу билан бирга, ташкилий жиҳатдан чемпионат юқори савияда ўтказилади. «Ҳумо»нинг содиқ мухлислари хафа бўлмасликлари керак. Миллий чемпионатда туғилган жамоангиз учун хурсанд бўлинг. Айтганча, сизни ёқимли кутилмаган ҳодисалар кутмоқда.

Дарвоқе, биз ўтган ҳафта жуда яхши тадбир ўтказдик. Бу - таниқли америкалик мутахассис Шон Скиннер бошчилигидаги болалар учун ташкил этилган лагердир. 5 кун давомида болалар ҳам, бизнинг мураббийларимиз ҳам ажойиб мутахассиснинг бебаҳо тажрибасини ўзлаштиришди. Менимча, улар келгуси мавсум учун яхши куч ва мотивация олдилар. Албатта, бундай лагерлар ва маҳорат дарслари бизнинг ривожланишимиз учун катта аҳамиятга эга ва биз уларни имкон қадар тез-тез ташкил қиламиз. Такрор айтаманки, болалар билан ишлаш бизнинг ривожланиш стратегиямизнинг асосий элементидир.

- ЎХФ Самарқанддаги янги аренадан қандай фойдаланади?

- Самарқанддаги аренанинг режалари ўзгармади, биринчи навбатда, биз ваъда қилинганидек сентябрь ойида янги ташкил этилган Хоккей клубида болалар хоккей мактабини ишга туширишни режалаштирганмиз. Октябрь ойига қадар клубнинг биринчи жамоаси, яъни катталар жамоаси тузилиши керак. У яқинда бўладиган Ўзбекистон чемпионатининг қуръа ташлаш маросимида иштирок этади. Жамоа уй учрашувларини янги муз аренасида ўтказади. Шундай қилиб, янги хоккей мавсумида самарқандликлар ажойиб ўйинга қўшилиш ва ўз жамоасини муносиб қўллаб-қувватлаш учун ҳақиқий имкониятга эга бўлишади.

- Ўзбекистон чемпионати ҳақида айтиб ўтдингиз. Хоккей ихлосмандлари учун бу жуда яхши янгилик. Тафсилотлар билан ўртоқлаша оласизми?

- Иккинчи миллий чемпионатнинг бошланиши ноябрь ойининг иккинчи ярмига режалаштирилган. Ҳозирги кунда иштирокчилар сони келишиб олинмоқда, лекин биз камида 6 та жамоа бўлишини кутмоқдамиз. Қирғизистон хоккей федерацияси билан ушбу мамлакатдан иккита жамоани чемпионатимизга киритиш бўйича музокаралар олиб борилмоқда. Бутун турнирнинг ўтказилиш вақти тахминан 3,5-4 ойни ташкил қилади. Биз турнирни юқори ташкилий савияда ўтказишни ўз олдимизга мақсад қилиб қўйганмиз. Ҳозир тайёргарлик ишлари барча соҳаларда жуда фаол олиб борилмоқда.

Ўзбекистон чемпионатидан нимани кутмоқдамиз? Биз мухлисларимиз ва хоккей мухлисларининг манфаатларини биринчи ўринга қўямиз ва улар биласизки, ажойиб ўйин ва ҳаяжонли жангни қадрлашади. Бу биз уларни таъминлашга ҳаракат қилишимиз керак. Албатта, биз ҳам чемпионат ватандошларимиз ва айниқса, уларнинг энг ёш вакиллари ўртасида хоккейни оммалаштиришда жиддий таянч бўлади деб умид қиламиз.

- Мамлакат терма жамоаси қачон пайдо бўлади? Дастлабки босқичда у кимдан иборат бўлади? Қайси турнирларда қатнашиш керак?

- Федерациямиз олдида турган вазифалардан бири - Халқаро хоккей федерацияси (IHF) турнирларида 2023 йилдан бошлаб терма жамоалар даражасида чиқишларни бошлаш. Биз IHF қоидаларида кўзда тутилганидек, қуйидан - Жаҳон чемпионатининг IV жаҳон гуруҳи саралаш турниридан ўтишни бошлаймиз. Биз бу муаммони Республика чемпионати жараёнида, рақобатчи клублар ўйинчиларидан миллий терма жамоага энг муносиб номзодларни танлашдан бошламоқчимиз.

- «Ҳумо-Арена»да ишлар қандай? Яқин йилларда у халқаро мусобақаларга мезбонлик қила оладими?

- «Ҳумо-Арена», албатта, Республикада хоккей ҳаракати ривожланишининг байроқдори ҳисобланади. У спорт билан, ғалаба учун курашаётган жамоаларнинг, томошабинларнинг ҳис-туйғулари билан яшаши керак. Халқаро мусобақаларга мезбонлик қилиш ҳар доим шарафдир, лекин айни пайтда уларни ўтказиш катта масъулиятдир. Ҳеч шубҳа йўқки, «Ҳумо-Арена» юқори даражадаги спорт тадбирларини ўтказишга қодир. Дарвоқе, юқорида айтиб ўтилган Шон Скиннер ўз интервьюсида энг ҳаяжонли сўзлар билан «Ҳумо-Арена» ҳақида гапирган. Албатта, биз IHF ҳомийлигида мусобақаларни ўтказиш учун олдиндан ариза бериш вариантини кўриб чиқмоқдамиз, лекин бунинг учун Ўзбекистон мезбон давлат сифатида мусобақаларида қатнашиш ҳуқуқига эга бўлган ўз терма жамоасининг бўлиши талаб қилинади. Бунга бизнинг федерация амал қилади. Умид қиламанки, яқин келажакда биз Тошкентда IHF турнирларини ўтказишни бошлаш имкониятига эга бўламиз.

- Ўзбекистонда хоккейни ривожлантиришнинг стратегияси борми? Янги коронавирус пандемияси унга қандай ўзгаришлар киритди?

- Юқорида мен стратегиянинг асосий векторини аниқладим, лекин яна такрорлайман - болалар хоккейини ривожлантириш ва самарали терма жамоани сақлаб қолишга эътибор қаратилади. Қолган вазифалар тўплами бу иккита асосий вазифага бўйсунади. Мақсадимиз миллий терма жамоада ҳам, дунёнинг энг кучли лигалари вакили бўлган клублар жамоасида ҳам мамлакатимизни муносиб ҳимоя қила оладиган болалардан профессионал, юқори савияли хоккейчиларни тарбиялаш.

«Пандемия» сўзининг ўзи салбий маънога эга, шунинг учун пандемия бизнинг режаларимизга, албатта, салбий таъсир кўрсатди. ВХЛнинг тугалланмаган мавсумидан ташқари, бу чеклов даврида болалар мактабларининг ўқув жараёнига ҳам зарарли. Аммо биз умидсизликка тушмаймиз, умид қиламиз ва келгуси ўқув йилига етиб борамиз. Айтганча, фурсатдан фойдаланиб, ота -оналарга эслатиб ўтмоқчиманки, болалар хоккей мактабларига янги ўқув мавсумига қабул очиқ.

- Хоккейда ҳали ҳам ривожланган мамлакатлардан мутахассисларни таклиф қилиш мантиқан тўғрими? Федерация ўз мутахассисларини тайёрлашни режалаштиряптими?

- Буни ривожланишнинг ягона йўли. Агар биз ўн йиллар давомида чўзилган, секин жараён ҳақида эмас, балки динамик ривожланиш ҳақида гапирадиган бўлсак, бошқа ечим йўқ. Дунёнинг тан олинган хоккей кучларининг ҳар бири ўнлаб йиллар мобайнида ўз тараққиёт йўлини босиб ўтди. Бу мамлакатларда ривожланиш жараёнида хоккей бўйича улкан билимлар базаси шаклланди. Хоккейчиларнинг машғулот усуллари ақл бовар қилмас юксакликка эришди. Келинг, ғилдиракни кашф қилишнинг маъноси борми, деган саволни берайлик, чунки кўп вақт ва пул сарфлаб туриб, энг яхши ҳолатда, эскирган велосипед моделига эга бўламиз. Кучлилар аллақачон сайёралараро велосипедни муваффақиятли синовдан ўтказишади.

Ўз мураббийларимиз ва ҳакамларимизнинг малакасини ошириш нафақат бизнинг режаларимиз, балки ишимизнинг устувор йўналишларидан биридир. Биз бу йўналишда қишки спорт ва хоккей бўлими фаолият кўрсатадиган ЎзДЖТСУга катта умид боғлаймиз. Яқинда мен университет ректори билан учрашув ўтказдим, унда биз хоккей бўйича мураббийларни тайёрлаш соҳасида биргаликдаги фаолият йўлларини муҳокама қилдик. У шунингдек, яқин орада университет ҳудудида хоккей бўйича стандарт муз майдонини қуришни бошлаш режалари ҳақида гапирди. 

Услубий қўллаб-қувватлаш нуқтаи назаридан улар Россия ва Белоруссиянинг етакчи спорт университетлари билан фаол ҳамкорлик қиладилар. Улар тиббий йўналишни ривожлантиришга катта эътибор беришади, буларсиз замонавий спортни тасаввур қилиб бўлмайди. Университетга ташрифим натижасида менда жуда яхши таассурот қолдирди ва биз бир йўналишда - спортчилар ва спорт мутахассисларини тайёрлашнинг энг замонавий ва илғор усуллари ва услубларини излаш ва жорий этишга интилаётганимизни англадим.

Сарвиноз Раҳмонқулова таржимаси